कोण म्हणतं वस्ती घाण असते?

साधकबाधक चर्चा करून आमच्या सोसायटीने मदतनीस बायकांना बोलावलं. तसं कळवल्यावर आमची मंदा म्हणाली, घरी बसून पगार खाणं बंद होऊदे. आणि धावत आली कामासाठी. मधल्या दीर्घ काळात फोनाफोनी सुरू होती. पण भेटून मारायच्या गप्पा राहिल्या होत्या.

त्या आता मास्क आणि सुरक्षित अंतरासह सुरू झाल्या. कोरोनाचा धोका कळल्यावर त्यांच्या आंबेडकर नगर (जुन्या वाघेश्वरी मंदिराजवळ, दिंडोशी)या वस्तीने काय केलं हे तिच्याकडून ऐकून मी थक्क झाले. इतका शहाणा विचार, इतकी एकजूट, संघटित प्रयत्न...

महाराष्ट्राचं लॉकडाऊन सुरू होण्याआधीच तिने आणि तिच्या शेजारपाजारच्या बायांनी कामाला यायचं बंद केलं होतं. तेव्हा फक्त भीती होती, धोका कळला होता. त्यांची (colony) वस्ती ६० कच्च्या घरांची, सुमारे ४५० लोकांची. मधला रस्ता बाहेरचे लोकही वापरत असत. लॉकडाऊनच्या पहिल्याच आठवड्यात भरपूर भाजीवाले तिथे येऊ लागले.

दरम्यान नातलग, मित्रमंडळ यांच्या फोनवरून, टीव्हीवरून काय काळजी घ्यायची घ्यायची याची माहिती कळायला सुरूवात झाली होती. वस्तीत एक सावंत आजोबा आहेत. त्यांचं सगळेजण ऐकतात. त्यांनी रस्त्यावर राखण करत बाहेरची माणसं येणं बंद केलं. सगळ्यांची मिटिंग घेऊन काही नियम ठरवले.

हे ही वाचा

रंजक भाषेतल्या बावीस आजीच्या पोतडीतल्या गोष्टी

स्त्री-पुरुष नातं आणि दोन शब्द !!

देशातील कोरोनामुक्त रुग्णांची संख्या १ लाख ९४ हजारांच्या वर

ते आजतागायत प्रत्येकजण कडकपणे पाळत आहे. सर्वप्रथम काठ्या वगैरे जमवून, प्रत्येक घरातल्या जुन्या साड्या जमवून वस्तीला कुंपण घातलं. मधला, बाजूचा रस्ता सर्वांनी मिळून स्वच्छ केला. आतल्यांनी बाहेर जाताना, बाहेरून ओळखीचं कुणी येताना सावंतबाबांची परवानगी घ्यायची.

अनोळखी व्यक्ती, फेरीवाले यांना आत यायला बंदी. ११ घरांना मिळून एक शौचालय अशी तिथे रचना आहे. स्त्रिया-पुरूषांसाठी वेगवेगळे संडास. ते लखलखीत स्वच्छ केले. तिथे साबण, सॅनिटायजर ठेवलं. ही व्यवस्था कायम राखण्यासाठी एक माणूस नेमला, घरटी २०० रु वर्गणी सुरू केली. संडास वापरण्याआधी आणि नंतर कुलूपकिल्ली, दाराच्या कड्याही सॅनिटाइज करायच्या, काही वेळ दरवाजा उघडा ठेऊन हवा खेळती राहील हे बघणं सक्तीचं केलं.

कामासाठी बाहेर गेलेल्यांनी परतल्यावर गरम पाण्याने आंघोळ करणं, कपडे धुणं हा नियम केला. दोनतीन लोकांनी जाऊन सगळ्यांचं सामान आणणं हे सुरू केलं. घराबाहेर मास्कशिवाय यायचं नाही हे पाळलं. मंदाचा मोठा मुलगा सॅनिटायजर बनवणा-या कंपनीत काम करतो. कंपनीने वस्तीसाठी सॅनिटायजरचा पुरवठा केला.

लहान मुलांच्या खेळाच्या वेळा ठरवल्या. त्यांची खेळाची जागा साफ ठेवली. मंदा सांगते, आम्ही ब-याचशा बायका बहिणीबहिणीसारख्या आहोत. संकटात एकत्र असतो. ताण घालवण्यासाठी सगळ्यांनी मिळून एकदा पापड लाटण्याचा घाटही घातला.

तिच्याकडून हे ऐकून शेअर करावंसं वाटलं. कारण, अनेकदा या बायका, त्यांच्या वस्त्या याबद्दल आपण वाईट शेरेबाजी फार करत असतो. मंदाकडे फोटो मागितले. लगेचच तिच्या लेकीने ते पाठवले.

त्यांनी कोरोनाधोका ओळखून वस्तीच्या रक्षणार्थ, स्वहितार्थ जबाबदारीने घेतलेले निर्णय, आखलेली SoP, त्याचं आनंदाने केलेलं पालन हे सारं केवळ लांबून कौतुक करण्यासारखं नाही, शिकण्यासारखं वाटलं मला. कोण म्हणेल वस्ती घाण असते?

- मेधा कुळकर्णी.