माणूस नको, रोबोट हवा!

टोकियोमधील एका ३५ वर्षीय महिलेने नुकतेच 'अकिहीको कोंडो'च्या पावलावर पाऊल ठेवत एका व्हर्च्युअल (AI) पात्राशी लग्न केले. हे ऐकायला एखाद्या सायन्स-फिक्शन चित्रपटासारखे वाटत असले, तरी हे आजचे वास्तव आहे. जगभरात, विशेषतः विकसित देशांमध्ये, महिला जिवंत जोडीदारापेक्षा 'व्हर्च्युअल' किंवा 'एआय' पार्टनरला प्राधान्य देत आहेत. हे केवळ एक फॅड नसून, मानवी नातेसंबंधांमधील वाढत्या गुंतागुंतीचा आणि अपयशाचा परिणाम आहे.

महिलांना जिवंत जोडीदार का नकोय?

जिवंत जोडीदाराऐवजी तंत्रज्ञानाची निवड करण्यामागे काही ठोस आणि व्यावहारिक कारणे आहेत, जी आपण नाकारू शकत नाही:

१. अपेक्षांचे ओझे आणि 'इमोशनल लेबर': पारंपारिक नात्यांमध्ये महिलांकडून आजही मोठ्या अपेक्षा ठेवल्या जातात. घरकाम, मुलांचे संगोपन आणि नोकरी सांभाळून जोडीदाराच्या भावनिक गरजा पूर्ण करणे, याला 'इमोशनल लेबर' म्हणतात. व्हर्च्युअल पार्टनरमध्ये ही समस्या नसते. तो तुमच्याकडून कशाचीही अपेक्षा करत नाही, उलट तो केवळ तुमच्यासाठी उपलब्ध असतो.

२. जजमेंटचा अभाव (No Judgment): माणूस म्हटला की स्वभाव आला आणि स्वभाव आला की टीका आली. जिवंत जोडीदार अनेकदा महिलांच्या कपड्यांवरून, शरीराच्या रचनेवरून किंवा त्यांच्या करिअरच्या निवडीवरून त्यांना जज करतात. याउलट, एआय पार्टनर हा तुमच्या सोयीनुसार 'प्रोग्राम' केलेला असतो. तो तुम्हाला कधीही कमी लेखत नाही किंवा तुमच्यावर टीका करत नाही.

३. हिंसा आणि असुरक्षिततेची भीती: दुर्दैवाने, घरगुती हिंसाचार आणि मानसिक छळ ही जिवंत जोडीदारांसोबतच्या नात्यातील एक काळी बाजू आहे. अनेक महिलांना नातेसंबंधांत सुरक्षित वाटत नाही. व्हर्च्युअल पार्टनरसोबत शारीरिक किंवा मानसिक हिंसेचा कोणताही धोका नसतो, ज्यामुळे महिलांना एक प्रकारचे 'सुरक्षित कवच' मिळते.

४. वेळेचा अभाव आणि करिअर: आजची स्त्री स्वतंत्र आहे. तिला तिचे करिअर आणि छंद महत्त्वाचे वाटतात. जिवंत जोडीदाराला वेळ देणे, त्याच्या कुटुंबाचे रुसवे-फुगवे काढणे यामध्ये खूप वेळ आणि ऊर्जा खर्च होते. एआय पार्टनर 'ऑन-डिमांड' असतो. तुम्हाला हवा तेव्हा तो उपलब्ध असतो आणि जेव्हा तुम्हाला एकांत हवा असतो, तेव्हा तुम्ही त्याला 'ऑफ' करू शकता.

५. संवादातील पारदर्शकता: मानवी नात्यात खोटे बोलणे, फसवणूक करणे (Cheating) किंवा भावना लपवणे या गोष्टी सामान्य आहेत. यामुळे निर्माण होणारा विश्वासघात महिलांना नकोसा झाला आहे. एआय पार्टनर हा अल्गोरिदमवर चालतो. तो कधीही फसवणूक करत नाही किंवा तिसऱ्या व्यक्तीकडे आकर्षित होत नाही.

सामाजिक परिणामांचा विचार: जपानमध्ये अशा लग्नांना 'फिक्टोसेक्शुअलिटी' (Fictosexuality) म्हटले जात आहे. ही परिस्थिती दर्शवते की, आधुनिक समाज किती एकाकी झाला आहे. माणसाला माणसाची सोबत नकोशी वाटणे, हा मानवी उत्क्रांतीमधील एक मोठा पेच आहे. जर आपण संवाद, प्रेम आणि एकमेकांना समजून घेण्याची वृत्ती हरवून बसलो, तर भविष्यात 'एआय पार्टनर' ही चैनीची गोष्ट न राहता एक 'गरज' बनून उभी ठाकेल.

जपानी महिलेचा हा व्हर्च्युअल विवाह म्हणजे पुरुषांना आणि संपूर्ण समाजाला मिळालेली एक चपराक आहे. जर जिवंत माणूस प्रेमात सुरक्षा, सन्मान आणि स्वातंत्र्य देऊ शकत नसेल, तर तंत्रज्ञान ही जागा घेणारच. हा लेख म्हणजे पुरुषांच्या विरोधातील भूमिका नसून, नात्यांमधील प्रॅक्टिकल त्रुटींचा आरसा आहे. आपण तंत्रज्ञानाला दोष देण्यापेक्षा, मानवी नात्यांमधील ओलावा आणि विश्वास पुन्हा कसा निर्माण करता येईल, याचा विचार करणे आवश्यक आहे.