थंडी म्हणजे त्वचेवरील संकट?—महिलांसाठी १० आवश्यक स्किनकेअर सवयी”

थंडीचे दिवस सुरू झाले की सर्वप्रथम परिणाम दिसतो तो त्वचेवर. गाल कोरडे होणे, ओठ फुटणे, टाचांना भेगा पडणे, त्वचा खरखरीत होते ही जवळपास प्रत्येक महिलेची ओळखीची समस्या आहे. शहरातल्या महिलांना प्रदूषण आणि कोरडी हवा दोन्हीचा त्रास असतो; तर गावातल्या महिलांना थंड वाऱ्याचा आणि कामाच्या धुळीचा. म्हणूनच थंडीच्या दिवसांत महिलांनी त्वचेची काळजी नियमित, साध्या आणि घरगुती पद्धतीने घेणं जास्त महत्त्वाचं ठरतं.

खाली दिलेल्या १० सवयी कोणत्याही वयाच्या महिलांना लागू पडतात—घरात असो वा प्रवासात , नोकरीला असो वा गृहिणी म्हणून धकाधकीत असो. प्रत्येक सवय सहज पाळता येण्यासारखी आहे.

१) त्वचेला ‘हायड्रेशन’चा आधार देणं—सगळ्यात मोठी गरज

थंड हवेत त्वचा स्वतःची ओलावा धरून ठेऊ शकत नाही.

तुम्हाला वाटतं तितकं पाणी तुम्ही थंडीत पीत नाही आणि हेच आहे त्वचेच्या कोरडेपणाचं कारण.

यावर उपाय -

• दिवसातून ६–८ ग्लास गरम/कोमट पाणी प्या

• तुळस, आलं, दालचिनी घातलेलं वॉर्म वॉटर उत्तम

• सूप, गरम काढा प्या

त्वचा आतूनच ओलावा घेत असते. बाहेरचे लोशन्स फक्त वरचा लेयर सांभाळतात.

२) कोमट पाण्यानेच चेहरा धुवा. खूप गरम पाण्याने नाही

गरम पाणी त्वचेचे नैसर्गिक तेल (natural oils) काढून टाकते.

मग काय करायचं?

• अंघोळीला जास्त कडक पाणी वापरू नका

• चेहरा, हात, पाय फक्त कोमट पाण्याने धुवा

हे छोटंसं पाऊल रोज रूटिनमध्ये टाकलं की फरक साफ जाणवेल.

३) क्रीम-बेस्ड क्लेंझर वापरा—फोमिंग फेसवॉश नाही

थंडीच्या दिवसात फोमिंग फेसवॉश त्वचा आणखी कोरडी करतात.

क्रीम, मिल्क किंवा जेल-बेस्ड क्लेंझर वापरल्यास:

• त्वचा मऊ राहते

• स्ट्रेचिंग किंवा पुरळ yet नाही

• निस्तेजपणा कमी होतो

जर घरात काही उपलब्ध नसेल तर कच्चं दूध टोनर म्हणून उत्तम काम करतं.

४) ‘मॉयश्चरायझर लेयरिंग’ — एकच क्रीम पुरेसं नसतं

थंडीच्या काळात त्वचेवर एक लेयर पुरेशी नसते.

खालील क्रम वापरा:

1. टोनर/गुलाबपाणी

2. हलका सीरम (अलोवेरा, व्हिटॅमिन E किंवा हायल्यूरॉनिक)

3. क्रीम-बेस्ड मॉइश्चरायझर

4. आवश्यक असल्यास नॉन-स्टिकी फेस ऑइल

याला ‘स्किन बॅरिअर प्रोटेक्शन’ म्हणतात.

शक्य असल्यास दिवसा हलका, आणि रात्री दाट (thick) मॉइश्चरायझर वापरा.

५) ओठांवर गुलाब पाणी, मध किंवा तूप—सर्वात जुनी, पण उत्तम पद्धत

ओठ फुटणे ही थंडीची मुख्य समस्या.

ओठांवर वारंवार चिकट बाम लावण्याऐवजी:

• रात्री झोपताना तूप

• दिवसा मध + गुलाबपाणी

• वॅसलीन फक्त बाहेर जाताना

ओठ चावण्याची किंवा खवले काढण्याची सवय त्वचेला जास्त नुकसान करते—ते टाळा.

६) टाचांच्या भेगांसाठी रात्रीचं ‘हील लॉक रूटीन’

टाच फुटण्याचं कारण म्हणजे थंडी + हार्ड वॉटर + पुरेसा मॉइश्चरायझेशन न मिळणं.

रूटीन :

1. पाय कोमट पाण्यात १० मिनिटं ठेवा

2. टॉवेलने हलकं पुसा

3. दाट मॉइश्चरायझर किंवा नारळ-पाणी/तूप

4. जाड मोजे घालून झोपा

७–८ दिवसांत स्पष्ट फरक जाणवतो.

७) ओठ, हात आणि पाय—हे सर्वात आधी कोरडे होतात

चेहऱ्याकडे आपण जास्त लक्ष देतो, पण हात-पाय आणि ओठ जास्त नुकसान सहन करतात.

• हात धुतल्यावर त्वरित हाताला क्रीम लावणे

• भांड्याचं काम करताना ग्लव्ज घालणे

• रात्री पायांना मॉइश्चराईझर लावणे

• बाहेर जाताना हात-पायांवर sunscreen + moisturizer combo

साधी सवय:

पर्समध्ये एक छोटा क्रीम बॉक्स नेहमी ठेवा.

८) घरात ह्युमिडिटी ठेवा—natural air-moisture

हे अनेक महिलांच्या लक्षातच येत नाही.

थंडीत घरातील हवा खूप कोरडी होते.

उपाय:

• पाण्याचा छोटा स्त्रोत खोलीत ठेवणे

• छोटी झाडे आसपास ठेवणे

• आंघोळीची वाफ दरवाजातून बाहेर यायला जागा देणे

या सवयींनी त्वचा ओलसर राहते.

९) आहारात ‘विंटर फॅट्स’—त्वचेला चमक देणारे नैसर्गिक घटक

सुकामेवा, तीळ, तूप, नारळ, शेंगदाणे—हे शरीरातील healthy fats वाढवतात.

त्वचेचा उजाळपणा वाढवण्यासाठी थंडीत पुढील पदार्थ उपयुक्त आहेत:

• तीळाचे लाडू

• गुळ-शेंगदाणे

• तूप घातलेली पोळी

• बदाम/अक्रोड

• हळद-दूध

हे फक्त त्वचाच नाही, तर immunity आणि energy साठीही महत्त्वाचे.

१०) झोप आणि ताण थंडीत त्वचेवर यांचा परिणाम दुप्पट होतो

थंडीमध्ये रात्री उशिरपर्यंत जागणं, मोबाईलवर स्क्रोल करणं आणि गरम ब्लँकेट घेऊन झोपून राहणं उशीरा उठणं—हे सगळं त्वचेला नुकसान करतं.

• ७–८ तासांची झोप

• रात्री फोन, टीव्ही कमी

• कोमट पाण्याने पाय धुवून झोपणे

• झोपण्यापूर्वी हलकं मॉइश्चर

त्वचा झोपेतच repair होतेही गोष्ट दुर्लक्ष करू नका.

आपल्या त्वचेचा ओळखा

प्रत्येक महिलेची त्वचा वेगळी असते. दक्षिण भारतातील थंडी आणि पुणे-नाशिकसारख्या भागातील थंडी वेगळी असते. तुम्हाला काय सूट होतं हे शरीर हळूहळू सांगतं. तुम्ही सवयींकडे “काम” म्हणून न पाहता, आपली स्वतची काळजी म्हणून पाहिलंत, तर त्या पाळायला सोपं जातील.