शौर्य आणि कर्तृत्वाला सलाम!

आजचा दिवस भारताच्या इतिहासात खूप खास आहे. एका बाजूला डोळ्यांत पाणी आणणारा शौर्याचा इतिहास आहे, तर दुसऱ्या बाजूला अभिमानाने मान उंचावणारे आजचे 'राष्ट्रीय बाल पुरस्कार'. २६ डिसेंबर हा दिवस आपण 'वीर बाल दिवस' म्हणून साजरा करतो, जो शिखांचे १० वे गुरु, गुरु गोविंद सिंग जी यांच्या दोन चिमुकल्या मुलांच्या अदम्य साहसाचा स्मृतीदिन आहे.

जेव्हा ६ आणि ९ वर्षांच्या मुलांनी मुघल सत्तेला झुकवलं... सुमारे ३२० वर्षांपूर्वीची ही गोष्ट आहे. गुरु गोविंद सिंग यांचे दोन पुत्र— साहिबजादा जोरावर सिंग (९ वर्षे) आणि साहिबजादा फतेह सिंग (६ वर्षे)— यांना मुघलांनी कैद केलं होतं. त्या लहानग्यांसमोर एकच अट होती, 'स्वतःचा धर्म सोडा आणि जीव वाचवा'. पण ज्यांच्या रक्तातच वाघाचं शौर्य होतं, ते साहिबजादे डगमगले नाहीत.

"आम्ही आमची मुंडकी कापून घेऊ, पण अन्यायासमोर डोकं झुकवणार नाही," असं सांगत त्यांनी क्रूर नबावाला ठणकावून सांगितलं. संतापलेल्या मुघल सत्तेने या निष्पाप बालकांना जिवंत भिंतीत चिणून मारण्याचा आदेश दिला. त्या कडाक्याच्या थंडीत, विटांच्या भिंतीत बंदिस्त होतानाही या मुलांनी शौर्याचा त्याग केला नाही. त्यांच्या याच महान बलिदानाचा सन्मान म्हणून आज संपूर्ण देश 'वीर बाल दिवस' साजरा करत आहे.

आजच्या 'बालरत्नां'नी उजळलं भारताचं नाव! साहिबजाद्यांच्या या ऐतिहासिक शौर्याच्या दिवशीच, केंद्र सरकार देशातील अशा मुलांचा गौरव करतं ज्यांनी विज्ञानापासून खेळापर्यंत विविध क्षेत्रात स्वतःची ओळख निर्माण केली आहे. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांच्या हस्ते आज 'प्रधानमंत्री राष्ट्रीय बाल पुरस्कार २०२६' प्रदान करण्यात आले.

या पुरस्कारांच्या यादीत क्रिकेटमध्ये नवा इतिहास घडवणाऱ्या १४ वर्षांच्या वैभव सूर्यवंशी (Vaibhav Suryavanshi) याचं नाव सर्वात आघाडीवर आहे. बिहारच्या या मुलाने आपल्या खेळाने जगाला चकित केलं असून, राष्ट्रपतींच्या हस्ते त्याचा झालेला गौरव हा प्रत्येक तरुण खेळाडूसाठी प्रेरणा देणारा आहे. वैभवाप्रमाणेच इतर २० हून अधिक बालकांना त्यांच्या साहसासाठी, समाजसेवेसाठी आणि विज्ञानातील संशोधनासाठी सन्मानित करण्यात आलं.

नव्या भारताची नवी पिढी! नवी दिल्लीतील 'भारत मंडपम'मध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी या मुलांशी संवाद साधला. "साहिबजाद्यांचं बलिदान आपल्याला अन्यायाविरुद्ध लढण्याची ताकद देतं, तर आजची ही गुणवंत मुलं देशाच्या प्रगतीची नवी स्वप्नं दाखवतात," असं पंतप्रधानांनी यावेळी सांगितलं.

थोडक्यात सांगायचं तर, २६ डिसेंबर हा दिवस आपल्याला आठवण करून देतो की, वय लहान असलं तरी जिद्द आणि संकल्प मोठा असेल तर तुम्ही इतिहास घडवू शकता. साहिबजाद्यांनी दिलेला शौर्याचा वारसा आजची मुलं आपल्या बुद्धिमत्तेने पुढे नेत आहेत.