इंडियन मिलिटरी अकादमीचा ९३ वर्षांचा इतिहास बदलणारी सई जाधव

इंडियन मिलिटरी अकादमी म्हणजे शिस्त, कठोर प्रशिक्षण आणि नेतृत्वाची शाळा. १९३२ साली स्थापन झालेल्या देहरादून येथील या प्रतिष्ठित संस्थेचा इतिहास आजवर पुरुष अधिकाऱ्यांनीच घडवला होता. मात्र तब्बल ९३ वर्षांनंतर या परंपरेत निर्णायक बदल घडवून आणला आहे कोल्हापूरच्या सई जाधव यांनी. टेरिटोरियल आर्मीमध्ये लेफ्टनंट म्हणून कमीशन मिळवणाऱ्या सई जाधव या इंडियन मिलिटरी अकादमीमधून प्रशिक्षण पूर्ण करणाऱ्या पहिल्या महिला अधिकारी ठरल्या आहेत.

सैन्यदलात महिलांचा सहभाग वाढत असला, तरी इंडियन मिलिटरी अकादमीमधून थेट प्रशिक्षण घेऊन अधिकारी होणे हे महिलांसाठी आजवर अशक्य मानले जात होते. हीच मर्यादा सई जाधव यांनी आपल्या मेहनतीने, सातत्याने आणि आत्मविश्वासाने मोडून काढली. टेरिटोरियल आर्मीमध्ये प्रवेशासाठी लेखी परीक्षा, SSB मुलाखत, वैद्यकीय तपासणी आणि कठोर शारीरिक निकष पार करावे लागतात. या प्रत्येक टप्प्यावर सई यांनी स्वतःला सिद्ध करत अंतिम यश मिळवलं.

IMA मधील प्रशिक्षण हे केवळ शारीरिक ताकदीची परीक्षा नाही, तर मानसिक कणखरपणा, निर्णयक्षमता आणि नेतृत्वगुणांची कसोटी असते. पहाटे सुरू होणारा दिनक्रम, कठोर शिस्त, सततचा सराव आणि जबाबदारीची जाणीव—या सगळ्या गोष्टींमधून अधिकारी घडवले जातात. अशा वातावरणात पुरुष सहकाऱ्यांसोबत समान पातळीवर कामगिरी करत स्वतःची ओळख निर्माण करणं हे सई जाधव यांचं मोठं यश आहे.

या यशाचं महत्त्व केवळ लष्करी पातळीवर मर्यादित नाही. आजही अनेक मुलींना काही क्षेत्रांबाबत समाजाकडून मर्यादा घालून दिल्या जातात. “हे काम मुलींसाठी नाही”, “हे क्षेत्र कठीण आहे” अशा मानसिकतेला सई जाधव यांच्या कामगिरीने थेट आव्हान दिलं आहे. महिलाही सैन्यदलासारख्या शिस्तबद्ध आणि आव्हानात्मक क्षेत्रात यशस्वी होऊ शकतात, हे त्यांनी कृतीतून दाखवून दिलं आहे.

सई जाधव यांचं यश अनेक तरुण मुलींसाठी प्रेरणादायी ठरणार आहे. संरक्षण क्षेत्रात करिअर करण्याचं स्वप्न पाहणाऱ्या मुलींना आता एक ठोस उदाहरण समोर आहे. महिला सशक्तीकरण म्हणजे केवळ भाषणं किंवा घोषणांपुरतं न राहता संधी आणि समानता प्रत्यक्षात मिळणं आवश्यक आहे, हे त्यांच्या प्रवासातून स्पष्ट होतं.

महाराष्ट्रासाठीही हा अभिमानाचा क्षण आहे. शौर्य, शिस्त आणि समाजबदलाची परंपरा असलेल्या या राज्यातून आलेल्या सई जाधव यांनी आधुनिक काळात नवा इतिहास रचला आहे. त्यांची कामगिरी केवळ एक वैयक्तिक यश न राहता देशाच्या सामाजिक आणि लष्करी प्रवासातील महत्त्वाचा टप्पा ठरते.

धैर्य, मेहनत आणि स्वतःवरचा विश्वास असेल, तर दीर्घकालीन परंपराही बदलता येतात हे सई जाधव यांनी सिद्ध केलं आहे. त्यांच्या या ऐतिहासिक यशाला मनापासून सलाम.