सिग्नलवरील बाळाची झोप नैसर्गिक की गुंगी?

पुणे, ज्याला आपण विद्येचं माहेरघर आणि संस्कृतीची राजधानी म्हणतो, त्याच शहराच्या रस्त्यांवरील ट्रॅफिक सिग्नलवर एक अत्यंत हृदयद्रावक आणि संतापजनक वास्तव आकाराला येत आहे. रखरखतं ऊन, वाहनांचा कानठळ्या बसवणारा हॉर्नचा आवाज आणि धुराचे लोट... अशा परिस्थितीतही भिकाऱ्याच्या कडेवर असलेलं बाळ शांत कसं झोपू शकतं? हा प्रश्न कधी तुम्हाला पडलाय का? नुकत्याच व्हायरल झालेल्या एका सोशल मीडिया रीलने (Facebook Reel) यामागचं काळं सत्य उघड केलं आहे. हे बाळ नैसर्गिकरित्या झोपलेलं नसतं, तर त्याला 'झोपवलेलं' असतं.

काय आहे हे 'रेंट-ए-बेबी' माफियांचे जाळे? पुण्यातील बाणेर, हिंजवडी, कोरेगाव पार्क किंवा स्वारगेट सारख्या मुख्य चौकांमध्ये तुम्ही अनेकदा पाहिलं असेल की, एक महिला किंवा पुरुष छोट्या बाळाला कडेवर घेऊन भीक मागत असतात. फेसबुकवर व्हायरल झालेल्या माहितीनुसार, यातील अनेक मुले ही त्या भिकाऱ्यांची स्वतःची नसतात. हा एक संघटित गुन्हेगारीचा भाग आहे, ज्याला 'Rent A Baby' माफिया म्हटले जाते. अवघ्या काही शंभर रुपयांच्या भाड्यावर ही निष्पाप बाळं भिकेच्या व्यवसायासाठी 'वापरली' जातात.

बाळ का हलत नाही? धक्कादायक वास्तव: सर्वात भयानक बाब म्हणजे, हे बाळ दिवसभर शांत राहावे आणि लोकांच्या मनात दया उत्पन्न व्हावी, यासाठी त्यांना मादक द्रव्ये, कफ सिरप किंवा नशेची इंजेक्शन दिली जातात. तुमची १० किंवा २० रुपयांची नोट त्या बाळाच्या दुधासाठी नाही, तर उद्याच्या नशेच्या डोससाठी वापरली जाते. जेव्हा आपण 'बाळ उपाशी आहे' या भावनेतून पैसे देतो, तेव्हा नकळतपणे आपण त्या बाळाला अंमली पदार्थांच्या नरकयातनेत ढकलण्यासाठी कारणीभूत ठरतो.

तुमची एक चूक आणि एका जीवाचा अंत: भावनिक होऊन दिलेली भीक ही त्या बाळासाठी सलोखा नसून शिक्षा आहे. जोपर्यंत या माफियांच्या हातात पैसे पडत राहतील, तोपर्यंत ही मुले कधीही शाळेत जाणार नाहीत किंवा त्यांना चांगले आयुष्य मिळणार नाही. आपली 'दया' या गुन्हेगारांचे मनोबल वाढवते.

काय करावे आणि काय टाळावे?

१. पैसे देणे थांबवा: तुम्ही कितीही भावूक झालात तरी थेट पैसे देऊ नका. जर तुम्हाला खरोखर मदत करायची असेल, तर बिस्किटाचा पुडा किंवा पाण्याची बाटली द्या. जर समोरची व्यक्ती अन्न घेण्यास नकार देत असेल, तर समजा की हा केवळ धंदा आहे.

२. चाइल्डलाईनला कळवा: जर तुम्हाला एखाद्या लहान मुलाच्या बाबतीत संशय आला, तर तात्काळ १०९८ (Childline) या हेल्पलाईन क्रमांकावर संपर्क साधा.

३. पोलिसांची मदत घ्या: अशा घटनांची माहिती जवळच्या पोलीस चौकीत किंवा 'डायल ११२' वर द्या.

४. जनजागृती करा: आपल्या आसपासच्या लोकांना या 'रेंट-ए-बेबी' संकल्पनेबद्दल सांगा.

पुणेकरांना जाहीर आवाहन: पुणे हे विचारवंतांचे शहर आहे. इथे माणुसकी जपणारी माणसं राहतात. पण आपली हीच माणुसकी या पापाचे वाटेकरी होता कामा नये. रस्त्यावर कुपोषित आणि गुंगीत असलेल्या बाळाला पाहून केवळ हळहळून उपयोग नाही, तर कृती करण्याची हीच वेळ आहे. 'विद्येचं माहेरघर' अशा क्रूर माफियांच्या विळख्यात अडकू देऊ नका.

पुढच्या वेळी जेव्हा तुम्ही ट्रॅफिक सिग्नलवर गाडी थांबवाल आणि एखादं झोपलेलं बाळ दिसेल, तेव्हा आपली १० रुपयांची नोट काढण्यापूर्वी एकदा विचार करा— तुम्ही मदत करत आहात की त्या बाळाच्या आयुष्याची राखरांगोळी? तुमची सतर्कता एका निष्पाप जीवाचे प्राण वाचवू शकते आणि त्याला या नरकयातनेतून बाहेर काढू शकते.